हिंदू धर्मात संकष्टी चतुर्थीला विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी बुद्धी, ज्ञान आणि संपत्तीची देवता असलेल्या गणेशाची पूजा केली जाते. सर्व देवी-देवतांमध्ये पूजल्या जाणाऱ्या गणपतीला पहिले मानले जाते. त्याला बुद्धिमत्ता, सामर्थ्य आणि बुद्धीची देवता म्हटले जाते. फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्थी दिनांक २८ फेब्रुवारी रोजी साजरी केली जाईल. संकष्टी चतुर्थीला पूर्ण विधीपूर्वक श्रीगणेशाची आराधना केल्याने भक्तांना अपेक्षित फळ मिळते.
संकष्टी चतुर्थीची पूजा पद्धत
या दिवशी सकाळी लवकर उठून सूर्योदयापूर्वी आंघोळ करावी, त्यानंतर स्वच्छ धुतलेले कपडे घालावेत. संकष्टी चतुर्थीच्या दिवशी लाल रंगाचे कपडे परिधान करणे खूप शुभ मानले जाते. गणपतीची पूजा करताना तुमचे तोंड पूर्वेकडे किंवा उत्तरेकडे असावे. गणपतीची मूर्ती फुलांनी सजवा. तीळ, गूळ, लाडू, फुले, पाणी, उदबत्ती, चंदन, केळी आणि नारळ तांब्याच्या कलशात ठेवा.
रोळी लावल्यानंतर गणपतीला फुले आणि पाणी अर्पण करावे. त्यांना तिळाचे लाडू आणि मोदक अर्पण करावेत. या दिवशी पूजेनंतर फळे, शेंगदाणे, खीर, दूध किंवा साबुदाणाशिवाय काहीही खाऊ नये. संध्याकाळी, चंद्र उगवण्यापूर्वी, गणपतीची पूजा करा आणि संकष्टी व्रत कथा पाठ करा. रात्री चंद्राला अर्घ्य अर्पण केल्यावरच उपवास सोडावा. या दिवशी पूजा केल्याने जीवनातील सर्व संकटे आणि अडथळे दूर होतात.
संकष्टी चतुर्थीचे महत्व
पौराणिक मान्यतेनुसार, अखुरथ संकष्टी चतुर्थीच्या दिवशी गणपतीची पूजा केल्याने घरातील नकारात्मक प्रभाव दूर होतात. गणपतीच्या कृपेने सर्व बाधा दूर होतात आणि घरात शांती राहते. असे म्हटले जाते की श्रीगणेश घरातील सर्व संकटे दूर करतात आणि सर्व मनोकामना पूर्ण करतात. चतुर्थीच्या दिवशी चंद्रदर्शनही खूप शुभ मानले जाते. सूर्योदयापासून सुरू होणारे हे व्रत चंद्रदर्शनानंतर संपते.